POMYŚLNOŚĆ
Średni wynik 15%
Postęp: 12%
Osobowe formy czasownikowe w języku karaimskim spełniają rolę orzeczenia. Mają one w języku karaimskim następujące zasadnicze kategorie gramatyczne: strona, tryb, czas, osoba i liczba. Tryb orzekający oraz strona czynna nie mają osobnego wykładnika.
Kolejność sufiksów dodawanych do tematów czasownikowych jest następująca: temat + wykładnik(i) strony + wykładnik przeczenia + wykładnik trybu + wykładnik czasu + wykładnik osoby i liczby. Ponieważ strony czasowników wyrażane są sufiksami derywacyjnymi, w jednym wyrazie może występować więcej wykładników strony. W takich sytuacjach kolejność sufiksów jest następująca: temat + strona zwrotna + strona sprawcza + strona bierna. Wykładniki strony mogą być poprzedzone sufiksem tzw. form wzajemnościowych.
W języku karaimskim występuje łącznie pięć zestawów końcówek osobowych. Użycie zaimka osobowego zwykle nie jest obowiązkowe, jeśli w zdaniu występuje czasownik z odpowiadającą mu końcówką osobową, chyba że służy to celom stylistycznym.
Pod względem składniowym i możliwości konotacyjnych, czasowniki karaimskie mogą być nieprzechodnie, przechodnie konotujące dopełnienie bliższe i przechodnie konotujące dopełnienie dalsze. W zdaniu czasownik karaimski zajmować powinien pozycję końcową (zgodnie z rodzimym typem składniowym SOV z szykiem sztywnym), jednak pod wpływem słowiańskim pierwotny szyk został mocno zaburzony, a składnię wielu tekstów zachodniokaraimskich należałoby przyporządkować raczej do typu SVO z szykiem luźnym.
Formą słownikową jest zwykle temat czasownika z dywizem, a więc np. „ał-” w znaczeniu ‘brać’. W niektórych opracowaniach czy słownikach formą hasłową jest rzeczownik odczasownikowy utworzony sufiksem karT. -ma ~ -ḿa, karH. -ma ~ -me, zbliżony funkcjonalnie do polskiego bezokolicznika. W przypadku wyżej wspomnianego czasownika ‘brać’ taka forma to karTH. ałma ‘brać; branie’. Sufiksem zaprzeczonego bezokolicznika jest karT. -masχa ~ -ḿaśḱa i karH. -maska ~ -meśḱe, np. karT. ałmasχa ~ karH. ałmaska ‘nie brać; niebranie’.
Sufiksu -ma nie należy mylić z sufiksami karT. -maχ ~ -ḿak i karH. -mak ~ -mek, których to odpowiedniki w wielu językach turkijskich tworzą właśnie formy wyrazowe podobne do bezokolicznika. W języku zachodniokaraimskim sufiks -mak tworzy rzeczowniki odczasownikowe oznaczające daną czynność (tzw. nomina actionis) lub rzeczowniki oznaczające wynik czynności, np. karT. ajt- ‘mówić’ ⟶ ajtma ‘mówić; mówienie’, ajtmaχ ‘powiedzenie, słowo’, karT. i- ‘wiedzieć’ ⟶ iḿa ‘wiedzieć’, iḿak ‘wiedza’, karH. bak- ‘patrzeć’ ⟶ bakma ‘patrzeć; patrzenie’, bakmak ‘spojrzenie, wzrok’, erkłen- ‘zarządzać’ ⟶ erkłenme ‘zarządzać; zarządzanie’, erkłenmek ‘rządzenie, panowanie’. Grzecznościową formą czasownikową jest postać 2. osoby liczby mnogiej.