POMYŚLNOŚĆ
Średni wynik 15%
Postęp: 12%
Imiesłowy przymiotnikowe
W języku karaimskim występują trzy rodzaje imiesłowów przymiotnikowych. Dwa imiesłowy czynne czasu teraźniejszego, oraz imiesłów czasu przeszłego. Imiesłowy przymiotnikowe mogą być odmieniane przez przypadki — zgodnie z deklinacją rzeczowników. Tworzy się je od tematów czasownikowych.
Imiesłowy przymiotnikowe czasu teraźniejszego Sufiksy
imiesłowu czynnego czasu teraźniejszego karT. -(u)vču ~ -(´u)u dodawane są najczęściej do czasowników przechodnich i tworzą wyrazy oznaczające wykonawcę czynności wyrażonej przez czasownik, np. karT. oχu- ‘czytać’ ⟶ oχuvču ‘czytający ⟶ czytelnik’, karT. jukła- ‘spać’ ⟶ karT. jukłavču ‘śpiący ⟶ śpioch’.
Drugim zestawem sufiksów tej kategorii gramatycznej są karT. -adohon ~ -´adohon ~ -jdohon. Różnią się one od wyżej wspomnianych tym, że są one przyłączane najczęściej do czasowników nieprzechodnich, a w zdaniu pełnią role charakterystyczne dla przymiotników, np. karT. bat- ‘tonąć’ ⟶ karT. batadohon ‘tonący’, karT. jukła- ‘spać’ ⟶ jukłejdohon ‘śpiący’. Mogą one przyjmować sufiksy dodawane do przymiotników. Formy na -adohon w dialekcie północnym mogą mieć również znaczenie imiesłowu przysłówkowego. Imiesłowy przymiotnikowe czasu przeszłego
Imiesłowy czasu przeszłego tworzone są za pomocą sufiksów karT. -han ~ -ǵań ~ -χan ~ -kan ~ -ḱań, np.:
karT. ḱor- ‘widzieć’ ⟶ ḱorǵań ‘widziany’. Dystrybucja tych sufiksów przedstawia się następująco:
Imiesłowy przymiotnikowe czasu przeszłego
Imiesłowy czasu przeszłego tworzone są za pomocą sufiksów karT. -han ~ -ǵań ~ -χan ~ -kan ~ -ḱań, np.:
karT. ḱor- ‘widzieć’ ⟶ ḱorǵań ‘widziany’. Dystrybucja tych sufiksów przedstawia się następująco:
Imiesłowu czasu przeszłego używa się również do tworzenia czasu zaprzeszłego. Akcent w postaciach z sufiksami karT. -adohon ~ -´adohon pada na pierwszą sylabę sufiksu. Jeśli wygłos czasownika jest samogłoskowy, wówczas akcent przesuwa się na ostatnią sylabę tematu i pada przed sufiksem - jdohan. W reszcie sufiksów imiesłowowych akcent pada na ostatnią sylabę wyrazu.
Przeczenie
Formy zaprzeczone imiesłowu czasu przeszłego oraz teraźniejszego na karT. -(u)vču tworzy się za pomocą sufiksów karT. -ma ~ -ḿa. W przypadku imiesłowu czasu teraźniejszego na karT. -adohon sposób tworzenia form zaprzeczonych różni się tylko o tyle, że sufiksem przeczenia jest -my ~ -ḿi. Przykłady:
a) tuj- ‘słyszeć’ ⟶ tujmahan ‘1. niesłyszany; 2. niesłychany’
b) koł- ‘prosić’ ⟶ kołmavču ‘nieproszący’
c) ajt- ‘mówić’ ⟶ ajtmyjdohon ‘niemówiący’
Akcent w formach zaprzeczonych zawsze pada na sylabę poprzedzającą sufiks przeczenia, np. tújmahan, kółmavču, ájtmyjdohon, ájtmajdohan.